Op 8 maart organiseerden we een online meet-up rond deze vraag. Ook voor ons is dit een zoektocht en ook wij hebben geen kant-en-klaar antwoord. Wel delen onze suggesties met jullie. Ze zijn geënt op onderzoeken naar boodschappen waarmee je ‘het brede middenveld’ het beste kunt aanspreken. De praktijk en verder testen zal moeten uitwijzen of ze aanslaan.

1. Nederland is solidair met álle vluchtelingen

Solidariteit is besmettelijk. Wanneer je ziet dat ‘mensen zoals jij’ solidair zijn, dan vergroot dat de motivatie om zelf ook solidariteit te tonen. Laat in je communicatie zien dat die solidariteit als vanzelfsprekend álle vluchtelingen betreft. Niet door letterlijk te benoemen dat we ‘even solidair moeten zijn met mensen uit Syrië of Afghanistan’, maar door – waar mogelijk – helemaal niet over nationaliteiten te praten. Laat de toevoeging ‘Oekraïense’ weg en praat over ‘mensen op de vlucht’. Breng een diverse groep vluchtelingen in beeld. Laat zien dat onze gastvrijheid voor alle vluchtelingen een vanzelfsprekendheid is. (beeld: Justice & Peace)

2. Wederkerigheid: vluchtelingen helpen vluchtelingen

Wederkerigheid betekent dat vluchtelingen en andere migranten zich inzetten voor onze samenleving. Verhalen van wederkerigheid werken motiverend voor middengroepen. In deze specifieke context gaat het om verhalen van (ex-) vluchtelingen die zich nu inzetten voor Oekraïeners. Het werkt op twee manieren: het herinnert mensen aan andere oorlogen en conflicten, en, belangrijker nog, het geeft vluchtelingen uit andere landen een menselijk gezicht. Ook dat is een route om de compassiekloof te verkleinen. (Beeld: Deurne Media Groep en De Volkskrant)

3. Conversion stories: mensen veranderen van mening

Conversion stories zijn getuigenissen van mensen die van mening veranderden over een onderwerp. Ze zetten daarmee ‘mensen zoals zij’ aan denken en maken het voor hen acceptabel om ook hun mening te veranderen. Het thema conversion stories wordt uitgewerkt in vele films en campagnes, waarin mensen hun vooroordelen tegenover anderen (moslims, migranten, homo’s, mensen van kleur) laten varen wanneer ze hen ontmoeten. We delen ter inspiratie een (toegeven: beetje gelikt) filmpje uit Amerika over een vader die zijn houding tegenover homoseksualiteit verandert.
In de context van Oekraïne zouden mensen uit ‘het brede midden’ aan het woord kunnen die zich hebben gerealiseerd dat niet alleen Oekraïense vluchtelingen, maar álle vluchtelingen onze steun verdienen.

4. Vermijd ‘we moeten ons schamen’

De zichtbare ‘compassiekloof’ roept bij velen verontwaardiging op. Iedereen verdient immers onze steun, het zou niet uit moeten maken uit welk land iemand komt. In de media verschenen diverse artikelen die hier expliciet schande van spreken, en het verschil in benadering zelfs racistisch noemen.
Hoe groot de verontwaardiging ook is, wie het brede midden wil bereiken doet er beter aan de ‘schaamtekaart’ niet te trekken. Die werkt vooral voor links-progressieven, die deze compassiekloof toch al minder ervaren. De kans is echter groot dat het bredere middengroepen niet motiveert, maar juist vervreemdt (‘dus jij vertelt mij dat ik een racist ben wanneer ik meer sympathie heb voor Oekraïeners dan voor Syriërs?). Ons advies: niet doen wanneer je doel is om de middengroep aan boord te krijgen.

5. Allemaal mens

In dit verband hebben we gemengde gevoelens bij het campagnebeelden linksonder. Wij vragen ons af hoe mensen die daadwerkelijk meer sympathie voelen  voor Oekraïeners het linkerbeeld zullen opvatten. Motiveert het hen om óók meer sympathie te voelen voor Syriërs en Afghanen? Of voelen ze het als een steek onder water? We hopen het eerste, we vrezen het laatste.

Het campagnebeeld rechts heeft dezelfde boodschap, maar kiest een andere vorm: geen woorden, maar gezichten; geen letterlijke benoeming van nationaliteiten, maar een verwijzing naar de menselijkheid van álle vluchtelingen. Wij vermoeden dat dit ‘het brede midden’ meer zal aanspreken. Wat denken jullie?

Praat mee

Wil je reageren op dit artikel? Heb jij ideeën en suggesties? Heb je voorbeelden van campagnes en artikelen? Wat valt je op? Heb je wellicht boodschappen getest? Deel ze met ons en anderen in dit netwerk, zodat we samen een stap verder kunnen zetten.

Gratis webinar – maandag 25 april

In samenwerking met Other Talk Belgie organiseren we een webinar met Anat Shenker-Osorio. Anat behoort tot de wereldtop als het gaat om narratiefverandering en bestudeert al decennia waarom sommige boodschappen falen waar andere resultaat boeken. Ze leidde onderzoeken naar nieuwe narratieven over migratie en asiel in Australië en de Verenigde Staten.

Tijdens het webinar gaat Anat ook in op de de beeldvorming van vluchtelingen uit Oekraïne. Ze geeft antwoord op de vraag hoe onze communicatie de betrokkenheid bij álle vluchtelingen kan versterken.

De webinar zal op maandagavond 25 april van 20.00 tot 21.30 uur. Meld je nu hier aan. Ruim 200 mensen gingen je al voor.

Als follow-up op de seminar organiseren we de volgende ochtend, 26 april, een uitwisseling tussen Belgische en Nederlandse professionals die werken op de raaklijn tussen communicatie en migratie. Centrale vraag daarbij: hoe veranderen we het narratief over migratie? Deze bijeenkomst vindt plaats van 10.00 tot 12.30 uur. Aanmelden kan hier.