Het beweegbare midden reageert het meest positief op boodschappen die migratie framen als een win-win situatie, die kansen biedt voor migranten en voor onze samenleving als geheel. Dat is een van de bevindingen in het kennisdossier ‘Moving the Middle’ van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), dat donderdag werd gepubliceerd.
Het kennisdossier doet verslag van het Moving the Middle-project dat het IOM in 2022 heeft uitgevoerd. Met dit traject hoopte het IOM meer te leren over het beweegbare midden in Nederland. Dat is het deel van de samenleving dat ambivalent tegenover migratie staat, of geen duidelijke mening over dit onderwerp heeft. Uit onderzoek van Ipsos in 2018 weten we dat 44 procent van de Nederlanders tot deze groep behoort. Concreet zocht het IOM-project antwoord op drie vragen: wie is het beweegbare midden? Wat zijn de meest effectieve boodschappen en frames voor deze groep? En hoe kunnen organisaties het beste met het beweegbare midden communiceren? Het traject werd gevolgd door een adviesraad van mensen met een migratieachtergrond, die tijdens alle fases feedback gaf.
Meest positief over arbeidsmigranten
Het Moving the Middle-onderzoek begon met een peiling onder álle Nederlanders. In een survey, uitgevoerd door Ipsos in de zomer van 2022, kreeg een respresentatieve groep van 1045 Nederlanders vragen over migranten en migratie. Uit de antwoorden blijkt dat Nederlanders behoorlijk verschillend aankijken tegen diverse groepen migranten. Mensen staan het meest positief tegenover arbeidsmigranten; ze hebben het idee dat zij het meest bijdragen aan de economie. Het meest negatief zijn Nederlanders over familieleden die komen voor gezinsvorming of -hereniging. Zij worden het vaakst geassocieerd met mensen die profiteren van de sociale voorzieningen in ons land. Wat vluchtelingen betreft voelen mensen in Nederland een sterke verantwoordelijkheid om te helpen. Tegelijkertijd leeft het gevoel dat vluchtelingen, als groep, ons land minder veilig maken dan andere categorieën migranten.
Kenmerken van het beweegbare midden
Het Ipsos-onderzoek keek vervolgens naar de kenmerken van de respondenten die tot ‘het beweegbare midden’ horen. Daartoe werden mensen gerekend die de meeste vragen over migratie hadden beantwoord met ‘neutraal’ of ‘ik weet het niet’. Vergeleken met Nederland als geheel is het beweegbare midden vaker vrouw, ouder dan 35, werkzaam, en woonachtig buiten de drie grote steden. Zij vinden waarden als zelfsturing, behulpzaamheid, veiligheid en universalisme belangrijk – en daarin verschillen ze niet wezenlijk van de gemiddelde Nederlander.
Welke boodschappen over migratie werken het beste voor deze groep?
De volgende onderzoeksfase betrof het testen van boodschappen over migratie. De basis was een onderzoek naar migratieframes van de Katholieke Universiteit Leuven. Zes frames werden tijdens de survey voorgelegd aan respondenten uit het beweegbare midden: win-win, de held, panta rhei, controle, diversiteit en we zijn allemaal mensen (klik hier voor een uitgebreide beschrijving van de frames). Vervolgens werden ze besproken in focusgroepgesprekken met vertegenwoordigers van het beweegbare midden, en met de IOM-adviesraad van mensen met en migratieachtergond. Twee frames werden ten slotte getest in campagnes op sociale media.
De frames ‘win-win’ en ‘panta rhei’ oogstten de meest positieve reacties. ‘Win-win’ (‘migratie verrijkt’) benadrukt de kansen en voordelen die migratie biedt voor alle betrokkenen, zowel het ontvangende land als de migrant zelf. Op sociale media oogstte deze boodschap relatief veel positieve reacties. ‘Phanta rei’ (‘migratie is van alle tijden’) benadrukt dat migratie een natuurlijk gegeven is dat altijd deel heeft uitgemaakt van onze geschiedenis. Op sociale media gaf dit frame echter een behoorlijk aantal negatieve reacties, of leidde het in de commentaren tot discussie over migratie.
Handvatten bij te communiceren met het beweegbare midden
Het kennisdossier eindigt met concrete handvatten voor het opzetten van een communicatiestrategie voor het beweegbare midden. De methode bestaat uit vijf stappen: ken jezelf, ken je publiek, ken je context, ken je tools en test je aanpak.
Een aanbeveling bij de stap ‘ken je publiek’ is het betrekken van de mensen over wie je communiceert: nothing for us, without us. Het Moving the Middle-project deed dit zelf door het instellen van een adviesraad van migrant-ambassadeurs met uiteenlopende professionele expertise. Een andere aanbeveling is om je boodschap niet te bouwen rond cijfers en statistieken, maar rond waarden en emoties waarin de doelgroep zich kan herkennen. Bij het testen van je boodschap op sociale media, ten slotte, loont het zich om de doelgroep uitgebreid de ruimte te geven voor feedback op het concept, bijvoorbeeld via directe commentaren of een poll.
